Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Arkeoloji
Coğrafi bilgi sistemleri (CBS) arkeolojik araştırmalarda toplanan verinin yönetilmesinde, değerlendirilmesinde ve görselleştirilmesinde kullanılan önemli bir araçtır.
ArkeoLab Danışmanlık olarak, arkeolojik araştırmalarda toplanan verinin CBS ortamına aktarılması ve düzenlenmesi gibi temel çalışmaların yanında yerleşim içi ya da bölgesel ölçekli mekansal analizlerin yapılması ve öngörü modellerinin geliştirilmesi gibi analiz hizmetleri de sunuyoruz.
CBS’nin Arkeolojik Araştırmalarda Kullanımı
CBS, arkeoloji alanında çeşitli amaçlar ile kullanılmaktadır. Arkeolojik araştırmalarda CBS kullanımı “Arkeolojik Verinin Organizasyonu” ve “Mekansal Analizler ve Modellemeler” olmak üzere temelde iki başlık altında toplanabilir.
CBS arkeolojik araştırmalarda veri organizasyonun yapılmasında sıkça kullanılmaktadır. Hem sahada yapılan araştırmalardan hem de uydu ve hava fotoğrafları ve jeofizik araştırmalar gibi dış kaynaklardan verilerin bütünleştirilmesi CBS ortamında mümkün olmaktadır.
CBS ortamında yapılan analiz çalışmaları, geçmişte yaşamış insanların mekan kullanımının anlaşılması, yerleşimlerin birbirleri ve çevresi ile olan ilişkilerinin anlaşılması, topoğrafya ve doğal koşulların insan davranışları üzerindeki etkisinin belirlenmesine katkı sağlamaktadır.
Bu çerçevede, CBS’nin arkeolojideki kullanım alanlarına ve ArkeoLab Danışmanlık olarak verdiğimiz hizmetlere göz atabiliriz.
Arkeolojik Verinin Organizasyonu
Veri organizasyon çalışmaları, arkeolojik araştırmalarda farklı kaynaklardan gelen mekansal ve mekansal olmayan verilerin CBS ortamında kaydedilmesi ve düzenlenmesidir. Arkeolojik varlıkların (buluntu, örnek, mimarı, yerleşimler vb.) CBS ortamında poligon ya da noktasal olarak konumlarının işlenmesi ve nitelik tablolarının oluşturulması, bu bilgilerin sorgulanabilir hale getirilmesini sağlamaktadır.
Farklı kaynaklardan gelen (tarihi ve topoğrafik haritalar, hava ve uydu fotoğrafları, jeofizik verileri gibi) verinin arkeolojik veri ile birlikte değerlendirilmesi için yapılacak düzenlemeler (ör: jeoreferanslama) sağlıklı bir CBS altyapısı kurulması için önemlidir.
Veri yönetiminde ise açık kaynak kodlu ya da lisanslı programlar aracılığı ile Geodatabase oluşturulması zamana yayılan çalışmalarda uzun soluklu çözümler sunmaktadır.
Sunduğumuz hizmetler
- Arkeolojik verilerin CBS ortamına aktarılması ve düzenlenmesi
- Geodatabase oluşturulması (Esri Geodatabase, Spatialite Database)
Mekansal Analizler ve Modellemeler
CBS geçmişte yaşamış insan davranışlarının anlaşılması için katkı sağlamaktadır. Örnek olarak, yerleşim içi ölçekte yapılan buluntu dağılım ve toprak örneklerinin elementel analiz sonuçlarının dağılım haritalarının üretilmesi gibi çalışmalar mekan kullanımının anlaşılmasına katkı sağlamaktadır.
Bölgesel ölçekte ise yerleşimler arası bağlantıların anlaşılması, topoğrafyanın yerleşimlere olan etkisi, doğal kaynaklara erişim ve ulaşım modellemeleri gibi konular CBS’nin arkeolojik araştırmalara sunduğu katkılardan bazılarıdır.
Sunduğumuz Hizmetler
- Topoğrafik analizlerin yapılması
- Görünürlük analizlerin yapılması
- Yoğunluk/dağılım haritalarının yapılması
- Ulaşım modellemeleri
- Doğal çevre ile etkileşimin araştırılması
- Arkeolojik yerleşimlerin konumlarının modellenmesi